Είναι αληθινός ο Αϊ Βασίλης;

«Μαμά, πώς προλαβαίνει ο Άγιος Βασίλης και φέρνει δώρα σε όλα τα παιδιά σε μια νύχτα;», «γιατί δεν τον βλέπουμε ποτέ;», «πώς χωράει να περάσει από το τζάκι;». Όταν αρχίσουν οι ερωτήσεις για τον μεγάλο πρωταγωνιστή των Χριστουγέννων, ένα είναι σίγουρο: πλησιάζει το τέλος του και για το δικό μας παιδί! Πώς όμως και πότε θα του πούμε όλη την αλήθεια για τον Αϊ Βασίλη; Τι λένε οι ειδικοί; Γιατί είναι σημαντικό αυτό το αθώο ψέμα;

Το νόημα του μύθου
Ο μύθος του καλοσυνάτου παππού που μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά είναι πράγματι ένα από τα πιο όμορφα, αθώα ψέματα που ακούσαμε ως παιδιά, αλλά και που θα πούμε ως γονείς. Ο Αϊ Βασίλης είναι ένα σύμβολο αγάπης, γενναιοδωρίας και κατανόησης, επειδή πραγματοποιεί όσα ζητάνε τα παιδιά. Ταυτόχρονα, δημιουργεί μια ονειρική ατμόσφαιρα για όλη την οικογένεια, όπου τα μέλη της έρχονται πιο κοντά για να τη στήσουν: ο μπαμπάς θα φέρει τα δώρα – ίσως ντυθεί και Αϊ Βασίλης -, η μαμά θα φροντίσει να μάθει από τα παιδιά τι είναι εκείνο που θέλουν, τα παιδιά θα γράψουν γράμματα πιθανόν μαζί με τη μαμά, θα φτιάξουν μαζί της κουλουράκια και θα τα αφήσουν δίπλα στο τζάκι… Η διαδικασία μοιάζει με μια αυτοσχέδια ταινία που ξυπνάει συναισθήματα προσμονής, χαράς και ελπίδας στις καρδιές των μικρών, μέχρι να δουν το happy end με το δώρο που ζήτησαν κάτω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Πώς σκέφτονται τα παιδιά
Τα παιδιά αγαπούν το μαγικό τρόπο σκέψης και καταφεύγουν σε αυτόν, όταν η πραγματικότητα μοιάζει πολύ σκληρή ή όταν οι γνωστικές τους ικανότητες δεν είναι επαρκώς ανεπτυγμένες, ώστε να κατανοήσουν όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Η ηλικιακή φάση κατά την οποία ο μαγικός τρόπος σκέψης είναι ανεπτυγμένος είναι κυρίως η προσχολική ηλικία, σύμφωνα με τους ειδικούς, οι οποίοι μάλιστα τον ενθαρρύνουν ως απαραίτητο στάδιο της ανάπτυξης και ως έναν «τόπο» όπου τα παιδιά βρίσκουν ασφάλεια. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν και τα παραμύθια: μέσω του μαγικού, προσφέρουν παρηγοριά και ασφάλεια. Μόνο που στην περίπτωση του Αϊ Βασίλη τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να ζήσουν το δικό τους παραμύθι!

Τι λένε οι ψυχολόγοι
Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει ιδανική ηλικία για να αποκαλύψει κανείς την αλήθεια στα παιδιά, ούτε κατακρίνουν την επιλογή ορισμένων οικογενειών να μην «πιστέψουν» εξαρχής σε αυτό το παραμύθι. Στην τελευταία περίπτωση, απλώς υπογραμμίζουν ότι τα παιδιά χάνουν τα συναισθήματα της χαράς που το συνοδεύουν. Η απομυθοποίηση του Αϊ Βασίλη συνήθως έρχεται σταδιακά. Όταν ωστόσο ένα παιδί φτάσει να ρωτήσει αν πράγματι υπάρχει, τότε σημαίνει ότι είναι έτοιμο να μάθει την αλήθεια. Το ερώτημα είναι πώς θα την αποκαλύψουμε.

Αποκαλύπτοντας την αλήθεια
Μία απλή τεχνική είναι προτού δώσουμε μια σαφή απάντηση, να διερευνήσουμε πώς οδηγήθηκε το παιδί σε αυτή την απορία. Μπορούμε λοιπόν να ρωτήσουμε να μάθουμε «πώς σου δημιουργήθηκε αυτή η απορία;», «εσύ, τι πιστεύεις, υπάρχει;». Ανάλογα από τις απαντήσεις που θα πάρουμε, μπορεί να ανοιχτεί μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, κατά τη διάρκεια της οποίας είναι πολύ σημαντικό εμείς να έχουμε ξεκάθαρο στο μυαλό μας τι σημαίνει για εμάς Άγιος Βασίλης, διότι μόνον έτσι μπορούμε να υποστηρίξουμε το νόημα του «ψέματός» μας. Και πάνω σε αυτό το νόημα θα πρέπει να ξετυλίξουμε την απάντησή μας: να διηγηθούμε την αληθινή ιστορία του, να υπογραμμίσουμε ότι η πίστη σε κάτι ομορφαίνει τις στιγμές μας και ότι δεν έχει τόση σημασία αν τελικά τα δώρα τα φέρνει εκείνος ή οι γονείς, αλλά το να πιστεύουμε σε μια όμορφη ιστορία με αίσιο τέλος. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φράσεις όπως «είναι αληθινός, αν εσύ πιστεύεις ότι υπάρχει», «εσύ θα επιλέξεις τι θα κρατήσεις από αυτή την ιστορία στη ζωή σου», «είναι αληθινό το νόημα της ιστορίας του: η αγάπη και η προσφορά». Αν το παιδί έχει θυμώσει με το ψέμα μας, καλό είναι να ζητήσουμε συγγνώμη και να εξηγήσουμε ότι δεν θέλαμε να χαλάσουμε αυτή την όμορφη χριστουγεννιάτικη ιστορία: «είναι ένα όμορφο μυστικό που κάνει χαρούμενους μικρούς και μεγάλους και δεν πρέπει να το αποκαλύπτουμε προτού μάς ρωτήσουν», «μπορείς κι εσύ να γίνεις τώρα βοηθός του, όπως είμαστε κι εμείς, θα ήθελες;». Έτσι το βάζουμε στον κόσμο των μεγάλων με έναν όμορφο, ήπιο και κυρίως δημιουργικό τρόπο!

Καλές γιορτές!