Τα γενέθλια του παιδιού μου πλησιάζουν! Γονείς, τι κάνουμε;!

«Πλησιάζει η ώρα να διοργανώσουμε το φετινό πάρτι γενεθλίων της κόρης μας… Κι όσο πλησιάζει, τόσο πιο συχνές είναι οι συζητήσεις μας με άλλους γονείς για το χώρο που θα επιλέξουμε… για τον άνθρωπο που θα απασχολεί τα παιδιά, για το θέμα του πάρτι, για τις προσκλήσεις, τα δωράκια, την τούρτα… Ένα πάρτι μετατρέπεται σε ένα ολόκληρο project, όπως άλλωστε κι η διαπαιδαγώγηση, με στόχο την απόλαυση και τον εντυπωσιασμό των παιδιών μας…

Υπάρχουν βέβαια και στιγμές (λίγες για να είμαστε ειλικρινείς) που αναρωτιόμαστε: μήπως να μη γιορτάσουμε και φέτος τα γενέθλια με ένα μεγάλο πάρτι; Μήπως να κανονίσουμε κάποια μικρή συγκέντρωση στο σπίτι, χωρίς να κάνουμε πολλά έξοδα, με λίγους αγαπημένους συγγενείς και φίλους;»

Οι περισσότεροι από τους γονείς αντιμετωπίζουμε το παραπάνω δίλημμα σχεδόν κάθε χρόνο και κυρίως, όταν τα παιδιά μας εκδηλώνουν την επιθυμία να γιορτάσουν την ημέρα των γενεθλίων τους με ένα μεγαλοπρεπές πάρτι επηρεασμένοι πιθανώς, από συγγενείς, φίλους και συμμαθητές. Είναι τελικά όμως, τα γενέθλια μία τόσο σημαντική ημέρα για να τη γιορτάζουμε; Μήπως η γιορτή αυτής της ημέρας φανερώνει και μία μικρή δόση ματαιοδοξίας που τελικά υπάρχει μέσα σε όλους μας; Πριν βιαστούμε να απαντήσουμε, ας γνωρίσουμε πώς αντιμετωπίζεται και γιορτάζεται αυτή η μέρα σε διάφορα μέρη του κόσμου ανά τους αιώνες και σε τι εξυπηρετεί αυτός ο εορτασμός.

Είναι τα γενέθλια μία τόσο σημαντική ημέρα για να τη γιορτάζουμε; 

Σύμφωνα με το Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν του Ελευθερουδάκη (1931), “ο εορτασμός των γενεθλίων είναι αρχαιότατη συνήθεια. Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι κατά τη γέννηση του κάθε ανθρώπου ερχόταν κοντά του ένας αγαθός δαίμονας, ο γενέθλιος θεός, ο οποίος και τον συνόδευε αδιαλείπτως σε όλη του τη ζωή. Γι’ αυτό και η γιορτή που τελούνταν για τη γέννηση κάποιου άρχιζε και τελείωνε με επίκληση αυτού του θεού. Εκτός από τον αγαθό δαίμονα, πιστευόταν ότι δρούσε και ενεργούσε και ένας άλλος δαίμονας, ο κακός. Έπρεπε λοιπόν κάθε χρόνο, κατά την ημέρα της γέννησης, να επαναλαμβάνουν τη γιορτή για να ανακαλούν την εύνοια του αγαθού δαίμονα και να αποτρέπουν τη δράση του κακού” (Τόμ. 3, σ. 789). Παρόμοιες αναφορές για τον εορτασμό των γενεθλίων με παρόμοιους τρόπους σε παλαιότερες εποχές συναντάμε και στην Αίγυπτο, στη Μεσοποταμία, στη Ρώμη! Σήμερα, σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου η ημέρα των γενεθλίων αποτελεί μία ξεχωριστή ημέρα για τους περισσότερους ανθρώπους και γιορτάζεται με ποικίλες τελετουργίες, π.χ. σβήσιμο κεριών, κέρασμα τούρτας, τραγούδια, συγκέντρωση συγγενών, φίλων, ακόμα και μελών της ευρύτερης κοινότητας κ.ο.κ..

Βλέπουμε λοιπόν, ότι οι τελετουργίες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μίας κοινότητας και εντοπίζονται ακόμα και σε κοινότητες απομονωμένες. Φαίνεται να υπάρχει μία ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στις τελετουργίες και την αίσθηση του ανήκειν, μία ανάγκη πολύ βασική των παιδιών και όχι μόνο! Οι τελετουργίες αποτελούν έναν από τους τρόπους που έχει η ομάδα να συνδεθεί, να εκφράσει τη λύπη, τη χαρά, την ευγνωμοσύνη της και να διαμορφώσει τη δική της μοναδική ταυτότητα. Η αίσθηση του ανήκειν σε μία ομάδα μπορεί να εκφράζεται μέσα από την προφορική και γραπτή παράδοση, από ιστορίες καταγωγής, από τη συγκέντρωση συγκεκριμένων αντικειμένων και τον εορτασμό συγκεκριμένων ημερών. Αυτές οι ετήσιες τελετουργίες ενισχύουν τη διαμόρφωση της ταυτότητας και της αυτοεκτίμησης ενός παιδιού.

Ιδέες… γενεθλίων!

Όταν γιορτάζουμε λοιπόν, την ημέρα γέννησης ενός μέλους της οικογένειας μας, έχουμε την ευκαιρία να έχουμε κοινό χρόνο όλοι μαζί, να συνδεθούμε, να θυμηθούμε, να χαρούμε…

Ας δούμε λοιπόν, κάποιους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαμε να ενισχύσουμε τους δεσμούς μας, με αφορμή τον εορτασμό της ημέρας γενεθλίων:

• Ζητάμε τη γνώμη του παιδιού μας για τον τρόπο με τον οποίον θα ήθελε να γιορτάσει αυτήν την ημέρα.
• Κάθε παιδί και κάθε οικογένεια αποφασίζει, αν ο εορτασμός θα είναι περισσότερο ή λιγότερο έντονος, ανάλογα με τις ανάγκες και επιθυμίες τους τη δεδομένη στιγμή.
• Μία συζήτηση λίγες εβδομάδες πριν βοηθάει τα παιδιά να αποκτήσουν την αίσθηση του χρόνου που περνάει και να τοποθετήσουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτόν. Επίσης, ενισχύει το αίσθημα της αυτο-αξίας τους.
• Ενθαρρύνουμε το παιδί να συμμετέχει στην προετοιμασία για τον εορτασμό.
• Ανακαλούμε αναμνήσεις που έχουμε από την ημερομηνία γέννησης του παιδιού μας και βλέπουμε μαζί του φωτογραφίες και βίντεο. Τα παιδιά λατρεύουν αυτές τις στιγμές σύνδεσης με τον εαυτό τους και τους άλλους!
• Ενθαρρύνουμε την εξιστόρηση οικογενειακών ιστοριών.
• Επιλέγουμε δραστηριότητες που να συνδέουν παιδιά και γονείς μαζί κατά τη διάρκεια του εορτασμού.
• Τέλος, μπορούμε να δημιουργήσουμε το δικό μας τελετουργικό για εκείνη την ημέρα ή τον εορτασμό αυτής, π.χ. βγαίνουμε όλοι μαζί έξω για φαγητό, προσφέρουμε κάτι σε κάποιον που έχει ανάγκη, παίζουμε ένα συγκεκριμένο παιχνίδι κ.λ.π.

Ο εορτασμός των γενεθλίων μάς δίνει την ευκαιρία να συνδεθούμε μεταξύ μας, να αισθανθούμε ευγνωμοσύνη για όσα μας έχει φέρει η ζωή και να μεταδώσουμε στα παιδιά μας τη χαρά για την ύπαρξή τους! Η απόλαυση είναι σημαντικό κομμάτι του εορτασμού.

Ας είναι κι η μεταξύ μας σύνδεση κάτι εξίσου σημαντικό…

Ράνια Καραμπά 
Ψυχολόγος, M.Sc. in Child Development
raniakaraba@yahoo.gr