Η 28η Οκτωβρίου με τα παιδιά
Μια αλλιώτικη, λιγότερο «ηχηρή» και εορταστική 28η Οκτωβρίου θα είναι η εθνική επέτειος του ΟΧΙ τη φετινή χρονιά. Καθώς οι παρελάσεις και οι εντυπωσιακές γιορτές θα λείψουν από τη σχολική ζωή, ίσως είναι ευκαιρία να μοιραστούμε αυτή την ιδιαίτερη μέρα με τα παιδιά μας πιο ήσυχα, αλλά και πιο ουσιαστικά, μιλώντας τους για τη σημασία της, διαβάζοντας μαζί τους βιβλία – ανάλογα με την ηλικία τους -, ανατρέχοντας σε παλιές, αρχειακές φωτογραφίες ή ακόμη φτιάχνοντας απλές κατασκευές.
Με απλά λόγια
Είναι σημαντικό να μπορούμε να εξηγήσουμε στα παιδιά – κυρίως στα μικρότερα – τι γιορτάζουμε την 28η Οκτωβρίου, γιατί στα δικά τους μάτια είμαστε οι άνθρωποι που έχουν μια απάντηση στις απορίες τους. Γνωρίζοντας ότι τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας σκέφτονται απλά και αντιλαμβάνονται καλύτερα τις σαφείς πληροφορίες, είναι χρήσιμο να εστιάσουμε στα βασικά γεγονότα και στο μήνυμα του ΟΧΙ: να τους εξηγήσουμε δηλαδή ότι ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε να επιτρέψει στα ιταλικά στρατεύματα να περάσουν ελεύθερα από την Ελλάδα. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι αυτή η άρνηση, σήμαινε «όχι» στην υποδούλωση της χώρας σε έναν ξένο κατακτητή με επεκτατικές διαθέσεις. Για τα παιδιά που πάνε στις μεγαλύτερες τάξεις του δημοτικού αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να εξηγήσουμε τι σημαίνει φασισμός και ναζισμός.
Μάθημα Ιστορίας
Αν πάλι πρόκειται για μικρότερα παιδιά, πολύ βοηθητικά μπορεί να είναι κάποια βιβλία, όπως αυτά του Φίλιππου Μανδηλαρά «Το Έπος του ’40» και «Η Αντίσταση των Ελλήνων» (εκδ. Παπαδόπουλος), τα οποία μέσα από χαριτωμένα, απλά στιχάκια εξιστορούν τα γεγονότα από τον Σεπτέμβριο του 1939, μέχρι την απελευθέρωση από τις κατοχικές δυνάμεις το 1944. Ταυτόχρονα, εξηγούν ιστορικούς όρους, όπως ο Άξονας και η Σβάστικα και δίνουν πληροφορίες για ιστορικά πρόσωπα όπως ο Μουσολίνι – για τον οποίο υπάρχει και το γνωστό τραγούδι της Βέμπο -, ο Χίτλερ, ο Μανώλης Γλέζος και ο Άρης Βελουχιώτης. Φυσικά, το σχολείο είναι αυτό που δίνει τις απαραίτητες γνώσεις και πληροφορίες σχετικά με τα ιστορικά γεγονότα, ομοίως και με αυτή την επέτειο, ωστόσο είναι σημαντικό και εμείς ως γονείς να κουβεντιάσουμε μαζί τους και να συμπληρώσουμε το εκπαιδευτικό πλαίσιο.
Πόλεμος και ειρήνη
Σε κάθε περίπτωση, χρήσιμο είναι να επισημανθούν οι διαφορές του πολέμου και της ειρήνης και να καταδειχθεί πώς οι δύο καταστάσεις επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων. Ένας απλός τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι μέσα από διηγήσεις μεγαλύτερων συγγενών, παππούδων και γιαγιάδων που έζησαν τα γεγονότα της εποχής ή οποιαδήποτε άλλη εμπειρία έχει να κάνει με πόλεμο. Αν μάλιστα υπάρχουν φωτογραφίες στο οικογενειακό αρχείο, ακόμα καλύτερα.
Αν τα παιδιά είναι μικρά, το παιχνίδι των ερωτήσεων «τι είναι πόλεμος;» και «τι είναι ειρήνη;» είναι αρκετά διασκεδαστικό και επιμορφωτικό. Τα αφήνουμε να μας δώσουν τις δικές τους απαντήσεις, φυσικά με τη δική μας καθοδήγηση, τις καταγράφουμε και με βάση αυτές φτιάχνουμε μαζί τους ζωγραφιές και κατασκευές. Στο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετές ιδέες για χειροτεχνίες με θέμα τον πόλεμο και την ειρήνη, αλλά και την 28η Οκτωβρίου.
Η σημασία του ΟΧΙ
Ένας ακόμη έξυπνος και απλός τρόπος προσέγγισης είναι η σημασία του ΟΧΙ. Με αφορμή τη σημασία του ιστορικού εκείνου «όχι» διερευνούμε με τα παιδιά σε ποιες περιπτώσεις πρέπει κι εκείνα να λένε «όχι» και τι κέρδος θα έχουν από αυτό παρ’ ότι μερικές φορές φαίνεται δύσκολο κάτι τέτοιο. Μπορούμε πάλι να δώσουμε μορφή στα «όχι» των παιδιών είτε προτρέποντάς τα να τα ζωγραφίσουν είτε φτιάχνοντας μαζί τους κατασκευές. Σύμμαχοί μας σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να γίνουν τα παρακάτω βιβλία.
«Ο Τέο μαθαίνει να λέει ΟΧΙ» (εκδ. Διάπλαση): Η ιστορία του Τεό ευαισθητοποιεί και εξηγεί με παιχνιδιάρικο τρόπο πόσο σημαντικό είναι να μπορείς να λες όχι και να βάζεις τα όριά σου. Ένα βιβλίο που μας “μαθαίνει” πως μια άρνηση μπορεί να γίνει η αρχή για πολλές θετικές σχέσεις και συμπεριφορές.
«Ξέρω να λέω ΟΧΙ» (εκδ. Πατάκης): Το ΟΧΙ είναι μια μικρή λεξούλα με ΤΕΡΑΣΤΙΑ σημασία. Αν δεν είσαι σίγουρος πότε να λες “ναι” και πότε “όχι”, μπορεί να βρεθείς σε άσχημους μπελάδες! Το ΟΧΙ σού δίνει σημαντικά εφόδια ζωής!- Σε βοηθά να διαμορφώσεις προσωπικότητα και σωστή κρίση.- Ενισχύει την αποφασιστικότητά σου.- Σε μαθαίνει να έχεις το θάρρος της γνώμης σου.
Διαβάζοντας
Τα βιβλία φυσικά είναι πάντα μια καλή πρόταση για να ενημερωθεί και να «ταξιδέψει» κανείς στην ιστορία και τα γεγονότα, αναπτύσσοντας παράλληλα τη φαντασία του. Φέτος, ελλείψει ενός πλούσιου ρεπερτορίου παιδικών θεατρικών παραστάσεων ανάμεσα στις οποίες θα υπήρχε κάποια με σχετικό περιεχόμενο, είναι ευκαιρία να επιλέξουμε ένα ή περισσότερα βιβλία, τα οποία μπορούμε να διαβάσουμε ακόμη και μαζί με τα παιδιά.
«Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» είναι πάντοτε μια κλασική, καλή επιλογή και μπορείτε να το βρείτε ακόμη και διασκευασμένο για μικρότερα παιδιά.
Ενδεικτικά σας προτείνουμε:
Για μικρότερα παιδιά
«Η φάλαινα που τρώει τον πόλεμο» (εκδ. Μίνωας): Ο αγαπημένος μικρών και μεγάλων Ευγένιος Τριβιζάς καυτηριάζει την έννοια του πολέμου με χιούμορ μέσα από απολαυστικά τετράστιχα.
«Η πόλη που έδιωξε τον πόλεμο» (εκδ. Πατάκη): Ο Αντώνης Παπαθεοδούλου ξεναγεί τα παιδιά σε μια πόλη η οποία χωράει όλα τα όμορφα, μα όχι τον πόλεμο.
«Τα κίτρινα καπέλα» (εκδ. Πατάκη): Η Κέλλυ Ματαθία – Κόβο μεταφέρει την ιστορία μιας εβραϊκής οικογένειας που σώθηκε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, φτιάχνοντας ένα αλληγορικό παραμύθι που ενθαρρύνει τους μικρούς αναγνώστες να υπερασπίζονται αυτό που πιστεύουν ότι είναι σωστό και δίκαιο.
Για μεγαλύτερα παιδιά (10+)
«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» (εκδ. Μεταίχμιο): Το κλασικό αριστούργημα της Άλκης Ζέη μεταφέρει τους αναγνώστες του στην Αθήνα της Κατοχής, στα δύσκολα χρόνια της πείνας, του φόβου και των διωγμών, μέσα από τα μάτια του Πέτρου ενός μικρού αντιστασιακού που κάνει τη ζωή δύσκολη στους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές.
«Κόκκινη κλωστή δεμένη» (εκδ. Πατάκη): Η Ζωρζ Σαρρή, φίλη της Ζέη, που έζησε μαζί της τον πόλεμο, μας μεταφέρει το κλίμα του μέσα από μια συλλογή δυνατών διηγημάτων.
«Ο πόλεμος που έσωσε τη ζωή μου» (εκδ. Παπαδόπουλος): Το βιβλίο της Bradley Brubaker Kimberly που κέρδισε πολλές διακρίσεις, αφηγείται την ιστορία της δεκάχρονης Έιντα που δραπετεύει με τον αδελφό της στη βρετανική επαρχία την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Τέλος, το τηλεοπτικό πρόγραμμα είναι συνήθως πλούσιο εκείνες τις ημέρες και κατά πάσα πιθανότητα θα βρείτε κάτι που να ταιριάζει στη δική σας οικογένεια. Στο αρχείο της ertflix υπάρχουν μερικές καλές επιλογές που απευθύνονται σε μεγάλα ωστόσο παιδιά.
