Εξωσχολικές δραστηριότητες: Βοηθήστε τα παιδιά να διαλέξουν, χωρίς να τα υπερφορτώσετε!
Ναι στις εξωσχολικές δραστηριότητες!
Οι περισσότεροι γονείς ωθούν τα παιδιά τους σε δραστηριότητες, επειδή θέλουν να έχουν πλήρη και ευτυχισμένα παιδικά χρόνια. Επειδή θέλουν να τα βοηθήσουν να αποκτήσουν δεξιότητες σε διάφορους τομείς, να χτίσουν γερό σώμα, να αγαπήσουν κάποιο άθλημα, να ξέρουν να μιλούν ξένες γλώσσες, να αποκτήσουν ενδιαφέροντα, νέους φίλους, να αναπτύξουν κάποιο καλλιτεχνικό ταλέντο τους.
Τα οφέλη των εξωσχολικών δραστηριοτήτων είναι πράγματι αρκετά: βελτιώνουν την αυτοπεποίθηση, οδηγούν σε καλύτερες σχολικές και ακαδημαϊκές επιδόσεις, λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και ελαττώνουν τις πιθανότητες για κατάχρηση ουσιών στο μέλλον και μονομερή ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Αυτοί είναι και οι λόγοι άλλωστε που οι παιδοψυχολόγοι, αλλά και πολλοί επίσημοι φορείς υποστηρίζουν τις εξωσχολικές δραστηριότητες. Μήπως όμως έχουμε φτάσει στα άκρα; Μήπως τα παιδιά στην προσπάθειά τους να τα καταφέρουν όλα, αισθάνονται πίεση;
Αλλά με μέτρο!
Αυτή η τάση για γεμάτο πρόγραμμα στις μέρες μας είναι σχεδόν ο κανόνας για τις περισσότερες οικογένειες. Οι γονείς αισθάνονται ότι είναι υποχρέωσή τους να προσφέρουν διαφορετικά είδη δραστηριοτήτων στα παιδιά τους. Όμως, όσο κι αν δεν το δείχνουν, μερικά παιδιά δεν μπορούν να λειτουργήσουν καλά με τόσες πολλές υποχρεώσεις, πιέζονται για να αποδείξουν ότι είναι ικανά και έτσι αναπτύσσουν διαταραχές άγχους. Ακόμη όμως κι εκείνα που δεν ζορίζονται από το υπερφορτωμένο πρόγραμμά τους, χάνουν κάτι αληθινά πολύτιμο: χρόνο για τον εαυτό τους, χρόνο για να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους. Διότι δημιουργικότητα σημαίνει να φτιάχνεις κάτι από το τίποτα και αυτό θέλει χρόνο για να γίνει. Οι γονείς νομίζουν ότι δίνουν στα παιδιά τους πολλές επιλογές για να αναπτύξουν πολύπλευρα ταλέντα, στην πραγματικότητα όμως περιορίζουν τη φαντασία τους και την επαφή τους με τον εσωτερικό τους κόσμο.
Τι πρέπει να σκεφτούμε ως γονείς
Η επιλογή των εξωσχολικών δραστηριοτήτων ενός παιδιού είναι πολύ σπουδαία υπόθεση, αλλά εξίσου σπουδαία είναι και όλα εκείνα που το παιδί πρέπει να απαρνηθεί για χάρη της. Και κυρίως το παιχνίδι. Είναι λάθος στο τέλος μιας ημέρας παραφορτωμένης με δραστηριότητες τα παιδιά να μην έχουν παίξει καθόλου. Το βασικό που πρέπει να διασφαλίσουν οι γονείς είναι ελεύθερος χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι.
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να προσέξουν είναι η επιλογή της δραστηριότητας. Εκείνο που φαίνεται ενδιαφέρον σε αυτούς, δεν είναι απαραίτητα το ίδιο ενδιαφέρον και για το παιδί. Οι γονείς πρέπει από τη μία να καθοδηγήσουν το παιδί – ειδικά αν είναι πολύ μικρό – από την άλλη να του επιτρέψουν να αγαπήσει ή να απορρίψει μία ασχολία, δίνοντάς του χρόνο. Το όριο ανάμεσα στο να παροτρύνουμε το παιδί για μια δραστηριότητα και να του την επιβάλλουμε είναι πολύ λεπτό και είναι πολύ εύκολο οι γονείς να το ξεπεράσουν χωρίς να το καταλάβουν.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι και τα παιδιά, όπως ακριβώς και οι μεγάλοι, έχουν δικαίωμα ανάπαυσης και στιγμών στις οποίες δε θα κάνουν απολύτως τίποτε. Για αυτό οι γονείς πρέπει να παρατηρούν προσεκτικά τα παιδιά τους, όταν ασχολούνται με κάποια δραστηριότητα και να προσέχουν να μη βρίσκονται σε ένταση ή να δείχνουν κουρασμένα. Όταν συμβαίνει αυτό, σημαίνει ότι ζητούν από τα παιδιά τους πάρα πολλά.
Πώς θα τα βοηθήσουμε να διαλέξουν
Η ενασχόληση με κάποιο χόμπι δεν είναι πάντα καλή ιδέα για τα πολύ μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας. Ένα παιδί σωστό είναι να ξεκινήσει κάποια δραστηριότητα περίπου από τα 4 έτη και μετά. Τότε είναι ανεπτυγμένο πνευματικά και ψυχολογικά σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στα ζητούμενά της. Σε αυτή την ηλικία, ο μπαμπάς και η μαμά θα αποφασίσουν για εκείνο, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα παιδιά που εκφράζουν τις προτιμήσεις τους είτε γιατί μια δραστηριότητα αντιπροσωπεύει αυτό που πραγματικά θέλουν, είτε γιατί ακολουθούν τις συνήθειες των φίλων τους. Σε κάθε περίπτωση είναι πρωτίστης σημασίας οι γονείς να μπορούν να παρατηρήσουν τις κλίσεις του παιδιού τους ή να ακούσουν προσεκτικά αυτό που εκείνο θέλει ανεξάρτητα από το δικό τους «θέλω». Είναι επίσης σημαντικό να σταματούν τη δραστηριότητα, αν βλέπουν ότι το παιδί αντιδρά άσχημα και ζορίζεται ή αντίστοιχα να παρατείνουν για λίγο διάστημα την ενασχόλησή του, αν έχουν παρατηρήσει ότι αλλάζει προτιμήσεις πολύ συχνά και βαριέται εύκολα.
Στην προσχολική ηλικία το κολύμπι και η μουσικοκινητική αγωγή είναι συνήθως απλές και όμορφες ενασχολήσεις που συνάδουν με την ψυχοκινητική ανάπτυξη και τα ενδιαφέροντα των παιδιών. Οι πιο οργανωμένες δραστηριότητες που απαιτούν μεγαλύτερη πειθαρχία καλό είναι να ξεκινούν γύρω στα 5-6 έτη, ανάλογα με την ωριμότητα του παιδιού: καράτε, ζωγραφική, μπαλέτο είναι μερικές από αυτές. Τα ομαδικά αθλήματα, όπως βόλεϊ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο κ.ά. απευθύνονται σε μεγαλύτερα παιδιά άνω των 8 ετών που μπορούν να συντονιστούν με τις απαιτήσεις τους και να κατανοήσουν την ομαδικότητα. Όσον αφορά τις ξένες γλώσσες, οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι καλύτερο είναι να ξεκινούν μετά την κατάκτηση της μητρικής γλώσσας, δηλαδή μετά τα 5 έτη και αυτό με παιγνιώδη τρόπο. Η μουσική, τέλος, αν δεν αποτελεί με κάποιο τρόπο οικογενειακή συνήθεια ή δεν εκφράζει ένα ιδιαίτερο ταλέντο του παιδιού, σωστό είναι να επιλέγεται ως δραστηριότητα μετά τα 7 έτη και μέχρι τότε να καλλιεργείται ως είδος ψυχαγωγίας, ώστε να οδηγηθούν σε αυτή τα παιδιά με τη δική τους επιθυμία.
Στο τέλος της ημέρας όμως ας θυμόμαστε ότι αυτό που μένει στα παιδιά είναι οι ουσιαστικές σχέσεις και οι όμορφες αναμνήσεις μιας ξέγνοιαστης παιδικής ηλικίας που περιλαμβάνει οπωσδήποτε και αρκετή…δημιουργική ανία!
